Porast broja žena u nauci, više magistara i doktora nauka, povećan broj naučnih istraživanja, neki su od rezultata ispitivanja o trendu naučnog razvoja u Srbiji tokom protekle decenije
[:]
U protekloj deceniji, bez obzira na veoma teške uslove u kojima naučnici u Srbiji rade, ostvaren je značajan pomak u nauci, vidljiv u rezultatima. Na primer, u Zavodu za intelektualnu svojinu Republike Srbije, registrovano je znatno više patenata tokom 2009 (103) i 2010 (98) u odnosu na samo tri u 2000, zatim, povećan je broj objavljenih naučnih radova, a zabeležen je i trend porasta broja žena u nauci.
Podaci proističu iz izveštaja ”Trend naučnog razvoja u Srbiji 2000-2010”, koji su pripremili Centar za promociju nauke u saradnji sa Agencijom za istraživanje javnog mnjenja MASMI i Filozofskim fakultetom u Beogradu. Navedeni deo podataka prikupljen je od Republičkog zavoda za statistiku, Univerziteta u Beogradu i Zavoda za intelektualnu svojinu Republike Srbije.
Deo istraživanja odnosi se na stanje nauke u Srbiji i bavi se ispitivanjem trenda naučnog razvoja u periodu od 2000. do 2010. godine. Istraživanjem su dobijeni sledeći rezultati:
- Broj naučnika-istraživača u pomenutom periodu raste, od zabeleženih 1,6 (na hiljadu stanovnika) u 2000. do 1,73 u 2010. Najniže vrednosti bile su tokom 2001 – 1,34, zatim 1,45 u 2002. i 1,43 u 2007. godini. Naučnik-istraživač podrazumeva lice sa najmanje visokom stručnom spremom, odnosno najmanje završenim osnovnim akademskim studijama, koje radi na naučnoistraživačkim i razvojnim poslovima i koje je izabrano u zvanje, u skladu sa Zakonom. Istraživanje je sprovedeno na uzorku od hiljadu stanovnika.
- Broj naučnika-istraživača na hiljadu stanovnika prema polu beleži trend porasta u korist žena. Prema podacima iz 2000. godine odnos muškarci–žene je bio 0,95 prema 0,64, da bi u 2010. dostigao odnos 0,89 prema 0,85.
- Podaci o broju objavljenih naučnoistraživačkih radova na milion stanovnika pokazuju ozbiljan rast tokom protekle decenije, od 752,1 tokom 2000. do 1232,5 u 2010. godini. Broj objavljenih naučnoistraživačkih radova na milion stanovnika je u porastu, od najnižih vrednosti vezanih za fundamentalna istraživanja tokom 2002. i 2004 (152,5 i 146,7) do 706,6 u 2010. godini. Rezultati fundamentalnog istraživanja obično se formulišu kao opšti principi, teorije ili zakonitosti. Što se tiče primenjenih istraživanja (koje polazi od postojećih znanja i produbljuje ih u cilju rešavanja posebnih problema), njihov broj je tokom prethodne decenije varirao pokazujući trend rasta, od najmanjih vrednosti tokom 2002 (144,9) do 287,3 u 2010. godini. Razvojna istraživanja tokom 2010. dolaze do 238,6 u odnosu na 131,7 u 2000, ali i niskih vrednosti u 2002, 2003, 2005 – 92,3, 89,6, 95,7. Ovo istraživanje podrazumeva stvaralačku sistematsku aktivnost zasnovanu na rezultatima fundamentalnog i primenjenog istraživanja i praktičnog znanja usmerenog na uvođenje novih materijala, proizvoda, uređaja, procesa i metoda.
- Broj osoba koje su stekle zvanje magistra date godine na hiljadu stanovnika beleži drastičan skok od 2000. sa 0,14, do 1,74 u 2009. i 4,14 u 2010. godini. Veliki porast broja magistara i mastera u 2009. i 2010. uzrokovan je reformom obrazovnog sistema prema Bolonjskoj deklaraciji. Ukupan broj magistara na hiljadu stanovnika ide od 3,47 u 2000. do 10,70 u 2010. godini.
- Broj osoba koje su stekle zvanje doktora nauka date godine na hiljadu stanovnika uz oscilacije ide od vrednosti 0,06 u 2000. do 0,07 u 2010. godini. Broj doktora nauka na hiljadu stanovnika raste od 1,99 u 2000. do 2,59 u 2010. godini.
- Istraživanje sadrži i podatke o registrovanim patentima u Zavodu za intelektualnu svojinu Republike Srbije. Veliki porast u broju prijavljenih patenata zabeležen je u 2009 (103) i 2010 (98) u odnosu na tri patenta tokom 2000. godine.
.
